Vandaag even geen ‘groen’ artikel. Soms heb je gewoon zin in iets anders. Voor mijn werk (docent in het mbo-onderwijs) ben ik altijd op zoek naar interessante documentaires en films die ik met mijn leerlingen kan kijken. Natuurlijk vind ik het heel belangrijk om de stof uit de lesboeken te behandelen – leuk is anders, dat zeg ik eerlijk – maar ik vind het misschien nog wel veel belangrijker om het met mijn leerlingen te hebben over onderwerpen waar verder niemand anders het met ze over heeft. Dit zeg ik absoluut niet omdat ik vind dat ik zo’n openminded docent ben die fantastisch werk levert; het is me de afgelopen jaren oprecht opgevallen dat er over sommige onderwerpen gewoon níet gesproken wordt. Thuis niet en op school niet. En daarom kijk ik regelmatig een documentaire of een film met mijn leerlingen, om er vervolgens een gesprek over te voeren met de klas. Heel waardevolle lessen vind ik dat en ik leer er zelf iedere keer weer heel veel van. Vandaag zet ik een paar van mijn favoriete documentaires op een rijtje. Ze zijn allemaal te bekijken via Uitzending Gemist.
Code Rood
Allereerst: Code Rood. Deze documentaire (of eigenlijk moet ik zeggen: deel 1 van deze documentaire, want inmiddels is er een deel 2) keek ik jaren geleden voor het eerst en het verhaal heeft me eigenlijk nooit meer losgelaten. Code Rood gaat over eerwraak. Dat wil zeggen dat het gaat over (in dit geval) meisjes die te maken krijgen met levensbedreigende situaties binnen de familie, omdat er iets is gebeurd waardoor de eer van de familie is geschonden. Jongeren die met eer-gerelateerde problematiek te maken krijgen zijn hun leven vaak niet zeker en hebben dringend behoefte aan bescherming. Gelukkig zijn er in Nederland huizen waar deze jongens en meiden kunnen worden opgevangen. Ik heb het in de acht jaren die ik nu in het onderwijs werk helaas twee keer mee moeten maken dat een leerling te maken kreeg met deze situatie. Een keer betrof het een meisje en de andere keer een jongen. Eerwraak is een ontzettend onderschat probleem. Het gebeurt veel vaker dan we denken. Ook in Nederland. En dat is best een enge gedachte, want we denken misschien vaak te makkelijk dat dit problemen zijn waar mensen in Afghanistan of India mee te maken krijgen. Op grotere schaal misschien, maar ook in Nederland is het een zaak van iedere dag. De documentaire Code Rood (zowel deel 1 als deel 2) leert je meer over deze kwestie. Je maakt kennis met meisjes die anoniem hun verhaal vertellen, waardoor je eerwraak sneller zult leren herkennen ‘in het echte leven.’ Wees wel voorbereid op heftige verhalen, want ze liegen er niet om en de meisjes maken het absoluut niet mooier dan het is.
Hij is een Zij
Hij is een Zij is niet echt een documentaire (het was namelijk een serie van een aantal afleveringen) maar omdat ik het programma zo ontzettend goed vond, noem ik hem hier toch. Ik heb een aantal afleveringen met mijn leerlingen gekeken en dat was een groot succes. Hij is een Zij gaat over het leven van een aantal jongeren die transgender zijn. Mocht je niet weten wat een transgender is: dat is iemand die in het verkeerde lichaam is geboren. Ofwel: je bent geboren als een meisje, maar je weet gewoon heel zeker dat je liever een jongen wilt zijn. Over dit onderwerp werd tot voor kort geleden nog niet heel veel gesproken, maar daar komt nu gelukkig steeds meer verandering in. Hij is een Zij heeft hier – denk ik – wel bij geholpen, want het is een ontzettend respectvol en laagdrempelig programma. Arie Boomsma volgt de jongeren gedurende een jaar en maakt allerlei veranderingen met ze mee. Van coming outs tot geslachtsoperaties, we krijgen het allemaal mee. Nouja, we krijgen natuurlijk niet alles letterlijk te zien, maar je hebt een beeld. Mijn leerlingen en ik hebben genoten van Hij is een Zij. We kwamen tot de conclusie: wat fijn dat dit op tv komt, want niet iedereen kent een transgender in zijn eigen omgeving. Het programma heeft een heleboel raadsels en onduidelijkheid bij mijn leerlingen weggehaald, waardoor het nu een doodnormaal en goed te bespreken onderwerp is geworden.
Beperkt Houdbaar
Dan hebben we Beperkt Houdbaar. Inmiddels een klassieker. Sunny Bergman neemt ons mee in de wereld van plastische chirurgie en het hardere ‘achter de schermen werk’ bij de grotere bladen. De media zetten een ideaalbeeld voor ons – vooral voor vrouwen – neer. Wat doet dat met ons? Meer dan we misschien wel denken. In Amerika is het inmiddels doodnormaal om je dochter voor haar zestiende verjaardag een borstvergroting of een schaamlipcorrectie cadeau te doen, want ach, het kost net zoveel als die auto die haar klasgenoot krijgt. Sunny neemt je mee naar Amerika, waar ze je laat zien hoe de mensen daar inmiddels behoorlijk aan het doorslaan zijn. Wie op een intakegesprek bij een plastisch chirurg gaat, gaat sowieso met een hele checklist van verbeterpunten naar huis. Je kwam voor je neus en eindigde met een kaak-borst-en buikwandoperatie. Oh en als we dan toch bezig zijn; een beetje liposuctie op zijn tijd kan ook geen kwaad. We kunnen wel met z’n allen naar Amerika blijven wijzen, maar ook hier neemt het vormen aan die zijn weerga niet meer kennen. En ook al zijn we hier misschien iets minder van het mes en de botoxnaald, de #fitgirls foto’s die ons op Instagram om de oren vliegen zeggen maar één ding: je moet heel hard sporten en heel gezond eten, wil je aan dit ideaalbeeld voldoen. Wat doen we onszelf aan? Waarom mogen we er niet gewoon uitzien zoals we er uitzien? Nou, dat is precies waar Beperkt Houdbaar over gaat.
Strijders voor de liefde
Ook al zo’n mooie documentaire: Strijders voor de liefde. Sipke-Jan laat je zien dat homoseksualiteit echt nog niet zo geaccepteerd is als dat we vaak wel denken. Hij neemt je mee naar een aantal Afrikaanse landen, waar het echt erbarmelijk gesteld is. Mensen zijn hun leven in sommige Afrikaanse landen echt niet zeker als ze voor hun geaardheid uitkomen. Je krijgt er kippenvel van. Maar ook dichterbij huis is het allemaal nog niet zo vanzelfsprekend. We zien een jongen die opgroeit op de Biblebelt en het nodige te verduren krijgt, maar ook een gaypride in (uit mijn hoofd gezegd) Kroatië verloopt allesbehalve soepel en vreedzaam, omdat de lokale bevolking volledig anti-gay is. Net als Code Rood is dit een behoorlijk heftige documentaire, waar regelmatig een traan bij gelaten werd in de klas. Daar moet je op voorbereid zijn, maar het zou je er eigenlijk niet van mogen weerhouden om het te kijken.
Paul
Als we het over een heftige documentaire hebben… Dit is ook weer niet écht een docu, maar een special van het programma Spuiten en Slikken. Het gaat over Paul, een jongen van eind twintig, die ernstig drugs- en alcoholverslaafd is. Je volgt Paul in zijn strijd om af te kicken en dat blijkt ongelooflijk zwaar te zijn. Je ziet hem telkens weer in de val trappen, maar er iedere keer ook weer uit krabbelen. Zijn familie staat achter hem, maar natuurlijk is het moeilijk voor hen om Paul te blijven steunen. Niemand ziet zijn eigen broer of zoon graag kapot gaan. Spoiler alert: het lukt Paul om af te kicken voor zijn dertigste verjaardag. Maar makkelijk gaat het zeker weten niet. Deze documentaire is een bron van gespreksstof, maar bovenal een duidelijke waarschuwing.
Mij niet gezien
En tot slot: “Mij niet gezien,” de documentaire die ik vorige week pas ontdekte. Of nee, ik ontdekte hem niet, hij werd me aangeraden door één van mijn leerlingen. Ik zeg het heel vaak, maar ik ga het toch nog een keer zeggen: mijn leerlingen zijn fantastisch. Ja ik bedoel, komen ze met een documentaire aanzetten. Of met een goed boek. Ik glunder dan van trots. Mij niet gezien gaat over onzichtbare eetstoornissen. Zeg eerlijk: als je denkt aan een eetstoornis, waar denk je dan aan? Aan anorexia. En als je denkt aan anorexia, waar denk je dan? Juist, aan dunne meisjes en jongens. Nu is het zo dat er alleen al in Nederland 160.000 mensen lijden aan onzichtbare eetstoornissen. Dat is twintig keer meer dan mensen van wie we weten dat ze aan anorexia lijden. Deze 160.000 mensen zijn vaak mensen met een normaal gewicht, een normaal figuur en een normaal leven. Ogenschijnlijk, want ondertussen… Een eetstoornis is een eetstoornis. Zichtbaar of niet. Als ik één ding heb geleerd van deze documentaire, dan is het dat een eetstoornis gewoon je leven in beslag neemt. Je hebt er een fulltime job aan, zou je kunnen zeggen. Misschien is het vreselijk naïef van me, maar ik heb uit deze documentaire ook pas voor het eerst geconcludeerd: sommige mensen zijn bang om hun eetstoornis los te laten. Waarom? Omdat er dan niks anders meer is. Of omdat je dan niet meer kan zeggen dat het fout van je eetstoornis is, als er dingen fout gaan. En iets wat ik ook heb geleerd, in de loop van de jaren in het onderwijs, is dat een eetstoornis weinig met eten te maken heeft. En ook niet altijd met dun willen zijn. Het is een manier om om te gaan met een groter, achterliggend probleem. Zoals een heel laag zelfbeeld, weinig zelfvertrouwen of een traumatische ervaring uit de jeugd. De een grijpt naar de drank of de drugs, de ander snijdt zichzelf en weer een ander ontwikkelt een eetstoornis. Ik vind het een vreselijk heftig onderwerp, maar daarom ook zó belangrijk om te bespreken met mijn leerlingen.
Je ziet dat ik bij iedere documentaire aangeef waarom ik het zo belangrijk vind om het onderwerp te bespreken met mijn leerlingen. Maar natuurlijk zijn dit ook programma’s en docu’s die gewoon heel interessant zijn om voor jezelf te kijken. Zonder juf Merel erbij, die het daarna nog eens fijntjes met je doorspreekt. Kan wel, maar dan moet je een Skype-sessie met me aanvragen. Zonder gein: kijk deze documentaires als je eens tijd hebt. Je zal er geen spijt van krijgen. Hebben jullie nog tips van soortgelijke docu’s voor mij? Ik hoor het heel graag van je!
Paul heb ik 2x gezien , hij is een zij ook gezien. Deze zijn zo mooi gemaakt met respect De andere ken ik niet maar ga ze zeker kijken .
Bedankt voor de tips. Ik woon in België maar ga vaak op zoek naar documentaires die in Nederland zijn gemaakt omdat ik de indruk heb dat bij jullie dingen veel meer bespreekbaar zijn dan bij ons. Hij is een zij kende ik al, de andere ga ik zeker ook bekijken.
Wat goed dat je dit doet voor je leerlingen!
Die laatste wil ik zeker eens gaan kijken, want ik herken al veel uit de beschrijving… En de rest natuurlijk ook. Al ben ik normaal niet zo’n kijker van docu’s!
Ik vind dit een heel tof artikel, dank voor de tips! Ik heb ze allemaal nog niet gezien. Ze klinken allemaal interessant! En ik wou dat ik een juf Merel had joh, je leerlingen zijn vast héél blij met jou.
Wat mooi dat je ‘Mij Niet Gezien’ ook hebt opgenomen in het overzicht! Thanx!
Heel graag gedaan. Hij is prachtig :)
Mij niet gezien klinkt heel interessant. Ga ik snel een keertje zien!
Lijken me allemaal erg interessant. Bedankt voor de tips!
Je hebt alles van uitzending gemist, ook eens van documentairenet gehoord? Dat is een internetdatabase met heel veel documentaires, ook degene die niet meer op uitzendinggemist te zien zijn. Toparttikel!
Ojaaa! dat is ook zo! Ik ken de site, maar was hem vergeten :) Thanks voor de reminder!
Ik hou van docu’s. Dank voor de tips, ik kende er al enkele en andere wil ik nog zien.
Het eerste wat nu in mij opkomt zijn de volgende 2:
‘Die welle’ meer een film dan docu, een film die destijds op de middelbare school ontzettend veel indruk maakte.
“Gymnasiumleraar Rainer Wenger start, tijdens een studieweek met als onderwerp ‘Staatsvormen’, een project in zijn klas met de bedoeling een dictatuur voelbaar te maken. Wat vrij onschuldig begint met begrippen als groepsdruk en discipline ontwikkelt zich na enkele dagen in een serieuze beweging met als naam Die Welle. Al op de derde dag beginnen de scholieren andersdenkenden uit te sluiten en het ene na het andere conflict escaleert.”‘
Het grote racism-experiment van afgelopen jaar over racisme/discriminatie. Je kan ook de oudere docu bekijken ‘blue eyes/brown eyes’ van Jane elliott. De oudere documentaires zijn naar mijn mening iets heftiger. Jane Elliott heeft ook een docu met ‘how racist are you’.
En omdat ik fan ben van Jane ;) : the human zoo over we elkaar beoordelen op uiterlijk.
Hoop dat er meer tips komen bij de reacties, kan ik weer een lijstje opstellen voor mezelf :D
Bedankt voor je tip Fatima! Het is misschien schandalig, maar ik heb Die Welle nog nooit gezien. Hij staat wel op mijn ‘ to watch’ lijstje op Netflix, dus het moet er maar eens van komen. Op de een of andere manier zie ik er tegenop, maar ik ga het toch doen. Dankjewel :)
Ik ga ook naar de docu’s van Jane Elliott kijken! Thanks thanks!
Dit overzicht ziet er goed uit, de documentaires lijken me ontzettend interessant.
Wel wil ik je erop wijzen dat ik heb begrepen dat de transgender gemeenschap niet zegt “Ofwel: je bent geboren als een meisje, maar je weet gewoon heel zeker dat je liever een jongen wilt zijn.” maar dat je een vrouw of man bent, die bij geboorte een geslacht is toegekend dat niet overeenkomt met hoe je je voelt. Ik ben een cisgender vrouw dus ik zit niet heel goed in de materie, maar bovenstaande is hoe ik begrijp dat je over de materie moet spreken. Het is heel lastig en zoals met alles is er geen vaste lijn, misschien dat er anderen zijn die hier meer over kunnen vertellen.
Zie dit overigens a.u.b. niet als een terechtwijzing maar als informatieverschaffing :-)
Hi Kim, dankjewel voor je aanvulling!
Mag ik vragen wat cisgender is? Ik heb er nog nooit van gehoord :)
Hi, geen probleem! Cisgendered is wanneer je geboren bent met vrouwelijke of mannelijke geslachtskenmerken en je je een vrouw of man voelt, dus dat je geslacht (gender) overeenkomt met je geslachtskenmerken (sex).
Mooie tips! Ik ben benieuwd. Ik heb vorige week ook een erg indrukwekkende documentaire gezien: De Regels van Matthijs. Matthijs heeft een Autisme Spectrum Stoornis, je volgt hem in zijn dagelijkse leven. De docu is gemaakt door een jeugdvriend van Matthijs, en is daardoor heel persoonlijk. (Triggerwarning: depressie, suïcide)
Oef, die klinkt heftig, maar wel heel interessant. Dank voor je tip!
Waarschuwing je gaat op het einde huilen gegarandeerd. (oke ik ben een watje, maar toch)
Sletvrees van Sunny Bergman vind ik ook een goede documentaire, niet per se heel schokkend, maar het zet je wel aan het denken over de dubbele moralen die van een vrouw verwacht worden. De rest van haar documentaires staan nog op mijn kijklijstje :)
Dank voor de tips! Ga ze zeker bekijken. Een hele mooie docu om met leerlingen te kijken is denk ik ‘Nachtvlinder, de laatste dagen van Priscilla’. Gaat over een jonge vrouw van 26 met een erfelijke ziekte in Amsterdam. Ze wil heen lijdensweg en kiest op haar 26ste voor euthanasie. Tot die tijd probeert ze alles uit het halen te halen en eindigt met een passend afscheidsfeest. Erg mooi en ontroerend!
ja die ken ik! Maar ik heb zelf zó hard gehuild toen ik hem keek, dat ik niet helemaal zeker weet of het geschikt is om met leerlingen te kijken.. snap je?
Leuke tips, ik ken ze allemaal behalve Mij niet gezien; die ga ik snel kijken.
De docu Morgen kan het donker zijn gaat over een jonge vrouw met het syndroom van Usher. Ze is doof geboren en ze gaat steeds slechter zien. De kans is aanwezig dat ze blind wordt. Ondanks alles wil ze de dingen zo gewoon mogelijk blijven doen.
O wow, dat klinkt ook erg heftig/ interessant. Dank voor de tip!
Ik werk als verpleegkundige op een afdeling waar onder andere patiënten begeleid en verzorgd worden na een borstamputatie. Sommigen krijgen meteen een borstreconstructie, anderen zien we hen dan we enkele maanden later terug voor een reconstructie. Wat me eigenlijk benieuwd maakt naar de documentaire “Nieuwe tieten”.
Er zijn regelmatig ook Nederlandse patiënten bij ons en ik heb het er al een paar keer over gehad met hen, maar het wordt hoog tijd dat ik de documentaire eens bekijk!
Dankjewel voor deze lijst – ben erg benieuwd èn altijd op zoek naar nieuwe docu’s – het beste tijdvermaak! X
Ik vond ‘de regels van Martthijs’ erg mooi, en ‘het beste voor Kees’ ook.
Bedankt voor deze blogpost, weer heel wat documentaires voor op mijn to-watch lijstje! X
Wauw wat een goed artikel! De documentaires klinken stuk voor stuk ontzettend interessant. Ik vind het ook heel goed dat je ze met je leerlingen kijkt.
Ik vroeg me af, heb je ook nog aanraders in het Engels? Ik ben namelijk op zoek naar interessante Engelse documentaires.
Als je zin hebt in een iets minder heftige docu, die ipv mens- meer maatschappijgerelateerd is… The yes man fix the world! Over twee mannen die zich voordoen alsof ze van grote, milieuvervuilende/mensenrechtenschendende bedrijven zijn en vervolgens allemaal goede beloftes doen. Waarop de bedrijven kwaad worden…. Maar de beloftes terugnemen kunnen ze niet. Achterliggende vraag: is dit een ethische manier om verbeteringen in dit wereld door t voeren en zo nee, hoe dan wel?
Zelf ben ik erg fan van Zembla en 2Doc. Het gaat over persoonlijk (aangrijpende) verhalen, maar soms ook over bureaucratie, privacyregels en de falende overheid. Het is zo breed en je leert er echt iets van. Bijvoorbeeld over de belastingdienst. Maar.. ik moet wel zeggen; kijk er niet teveel achter elkaar en wissel het vooral ook af met een aflevering Heel Holland Bakt of Expeditie Robinson. Teveel maatschappelijk besef per dag is wat deprimerend.
Vooral ‘mij niet gezien’ vind ik een prachtige documentaire, het is zo mooi beschreven. Zelf heb/had ik ook een eetstoornis, dus voor mij is dit erg herkenbaar.
Wat een fijne blogpost! Ik houd van goede documentaires, maar ‘mis’ ze op een of andere manier altijd, dus dit artikel is super. Ik kijk uit naar deel 2! :)
Ik heb de documentaires op mijn lijstje gezet, ik ben benieuwd!
Ik weet er zelf ook nog één, maar ik ben de naam kwijt.
Het gaat over een jongen op de filmacademie en hij gaat allemaal wanen zien en denkt dat school hem achtervolgt, waardoor hij gek wordt (schizofrenie). Hij moet daardoor van school stoppen. Uiteindelijk maakt hij toch een afstudeerfilm en dat is de film die je kijkt. Zijn verhaal dus.
Wat een fijne post, ik vind deze docu’s / series allemaal heel mooi! Sommige heb ik nog niet gezien, mooi om mijn vrije zondag mee te vullen, ben heel benieuwd :) X
Mij niet gezien is mij meteen gaan aanspreken.
er is veel te weinig bekend over mensen met een onzichtbare eetstoornis. En persoonlijk vind ik dat er ook eigenlijk te weinig over bekend is.
Ik ben heel open over mijn binge eating disorder (eetbuien stoornis) en mensen kennen het vaak niet.
Of je krijgt de opmerking okh ik heb ook wel eens een eetbui.
daarom vind ik het ook fijn dat je zegt dat het bij een eetstoonis vaak niet om het eten gaat of dun of dik,maar vaak een groter “probleem” is wat erachter schuilt.
Ik heb nu 2 weken vakantie maar ik heb nu iniedergeval wat docu’s om te bekijken, is weer eens wat anders dan erover lezen
Ik heb zaterdag Cowspiracy gezien tijdens de Nederlandse premiere. Het gaat over de invloed van de intensieve veeteelt op het milieu. Heel interessant en goed weergegeven. Ik weet alleen niet zeker via welke kanalen deze beschikbaar is.
Wat een interessante documentaires zitten hier tussen. Bedankt voor de tips!
Veel van deze documentaires heb ik nog niet gezien, maar staan zeker op de ’te kijken’ lijst! Wat ontzettend goed dat je dit soort docu’s kijkt met je leerlingen en er ook goede gesprekken over hebt. Zeker als leerlingen thuis niet over dit soort onderwerpen kunnen/mogen praten (of als het gewoon niet ter tafel komt omdat het een ver-van-hun-bed verhaal is). Bedankt voor de tips en kudos voor het goede werk!
bedankt voor de aanraders.
Ik heb er op jouw aanraden nu een paar gekeken
Code rood deel 1 en 2 ,strijders voor de liefde en sletvrees.
Strijders voor de liefde vind ik het beste. Het geeft een heel duidelijk beeld. Het lijkt of het geaccepteerd is maar dat is het niet. een echte eye opener.
Wat leuk dat je bent gaan kijken! Ik vind Strijders voor de liefde ook prachtig. En inderdaad, echt een eyeopener.
De documentaire mij niet gezien heeft altijd heel erg veel indruk gemaakt op mijn leerlingen.
Het is een onderwerp wat ik bij het vak verzorging ieder jaar weer aanbreek. Dit jaar heb ik de documentaire
”Emma Wil Leven” van de NPO gekeken. Een nieuwe documentaire waarin de leerlingen zichzelf kunnen herkennen, de angst, verdriet en het beeld van ziekte is erg aangrijpend. Het geeft een heel realistisch en nieuw beeld.
Misschien een tip!